ANTİK MISIR VE KEDİLER
Kediler… Yaramazlıklarıyla bizi güldüren, en üzgün hissettiğimiz zamanlarda bize destek olan, çok sevdiğimiz ev arkadaşlarımız. Ev arkadaşlarımız diyorum çünkü kediler, köpeklerin aksine birinin onların “sahibi” olması fikrine hiç sıcak bakmazlar. Kediler kendilerine has kişiliklere sahiptir, tıpkı insanlar gibi. Onlarla tanışmak ve uyum içinde yaşamak biraz zaman alabilir. Kimisi sevecenken kimisi daha mesafeli olabilir, kimisi çocuklarla iyi anlaşırken kimisi evin tek çocuğu olmak isteyebilir. Hatta melek gibi kediniz bir gün aniden çok aksi, huysuz birine dönüşebilir. Evet sadece o gün öyle davranmayı istediği için😊. Kedilerin bu gizemli ve eğlenceli dünyasına onları evcilleştirdiğimizden beri insanlık olarak ilgi duyuyoruz ve onlarla yaşamayı çok seviyoruz. Hatta tarihte öyle bir uygarlık var ki kedileri yarı tanrılar olarak görmüş ve onlara inanılmaz bir sosyal statü vermiş. Evet doğru bildiniz, Mısır Uygarlığı. Bu yazımda sizlere “Kediler neden Mısır Uygarlığında çok değerli?” sorusuna cevap vereceğim.
Mısır Uygarlığı ve Kediler dediğimizde karşımıza çıkan en güçlü figür Tanrıça Bastet’tir. Bastet tanrılar tanrısı Ra’nın güzeller güzeli kızıdır ve bir aslandır. Bir gün babasına kızdığı için çöllerde yaşamaya başlar. Öyle ki kimselerle görüşmez, kendini yalnızlığa hapseder. Öfkesini suskunluğuyla harmanlayan Tanrıça Bastet, bir gün bu buz gibi intikam hissine dayanamaz hale gelir. Kendisini Nil Nehri’ne atar ve sürekli yıkanır. Nil’den çıktığında artık öfkenin ve suskunluğun esir ettiği kibirli bir aslan değil, bedeninde şefkati, bereketi ve huzuru yaşatan bir kedi olur.
Eski Mısırlılar Bastet’e öylesine kıymet verirdi ki evlerinde bir kedi miyavladığında bunun Bastet tarafından bahşedildiğine ve evlerine bereket ve huzur vereceğine inanıyorlardı. Mısırlılar Bastet’e dansla ve müzikle ibadet ediyorlardı. Kedilere zarar verenler cezaların en büyüğü olan idam cezasına çarptırılıyor ve halk, ölen her kediyi mumyalayarak öteki hayatlarında onlara kavuşabilmeyi istiyordu. Hatta Bastet’in kenti olan Bubastis’te mumyalanmış çokça kedinin olduğu bir mezar varmış.
Bir başka efsaneye göreyse Ra, Mısırlılara çok sinirlenir ve onları yok etmesi için Mısır’ın aslan başlı savaş ve yıkım tanrıçası olan Sekhmet’i görevlendirir. Sekmet insanlara öylesine vahşice davranır ki bu yıkıma Ra bile dayanamaz ve bir hata yaptığını düşünüp Sekhmet’i durdurmak ister. Bu kana susamış tanrıçayı durdurmaksa öyle kolay değildir. Bunun için büyülü bir karışım hazırlar ve bunu Nil’e döker. Büyülü karışım Nil nehrini sanki bir kan gölüymüş gibi kıpkırmızı yapar ve Sekhmet, bu kızıllığın cazibesine dayanamayıp Nil’i içer. Susuzluğunu gideren Sekhmet artık uslu bir kedi olmuştur.
Kedilerin Mısırlıların hayatındaki önemini ürettikleri eserlerden de anlayabiliriz.
Brooklyn Müzesi’nin Divine Felines: Cats of Ancient Egypt sergisinde yer alan Sekhmet büstü.
Aynı sergide yer alan diğer eserlerden birkaçı:
Tutankhamun’un tahtındaki aslan başı detayları.
Mısırlıların büyük düşmanları böcekler ve fareler olunca kedilere besledikleri sevginin bu kadar yüksek olması anlaşılabilir. Kediler onları hem hoşlanmadıkları hayvanlardan koruyor hem de evde yaptıkları oyunlarla eğlendiriyordu. Aslında şimdi de böyle değil mi? 😊
Kaynakça:
Antik Mısırlılar Kedilerini Neden Bu Kadar Çok Sevdi?, Arkeofili, 2017.
Bastet (Kedi Tanrıça), kediadmin, Wordpress, 2013.
Tanrıça Bastet Niçin Bir Kedi Oldu?, Ece İrem Dinç, ON8 Kitap, 2015.
